Om er zeker van te zijn dat een optimaal bloedproduct wordt toegediend, is het nodig om de bewaarcondities zowel tijdens de bewerking en opslag in de bloedbank, het transport als tijdens de opslag in de ziekenhuizen exact aan te geven en in werkvoorschriften vast te leggen. Voor de hieronder genoemde erytrocytenproducten geldt dat zij bewaard dienen te worden in speciale bloed-bewaar-koelkasten, voorzien van een temperatuurmeter en een alarm, en niet in huishoudkoelkasten.
Erytrocyten
Gebleken is dat wat betreft de biochemische samenstelling en de houdbaarheid van het rode bloedcel-product de beste bewaartemperatuur ligt tussen de 2 en 6ºC. Bij deze temperatuur is ook het risico van bacteriegroei verantwoord laag.
Er zal naar gestreefd moeten worden het product niet langer dan circa een half uur buiten de koelkast te houden (uiterlijk 6 uur), voordat het aan de patiënt wordt toegediend. De maximale bewaartermijn is 35 dagen voor een standaard erytrocytenconcentraat, voor bestraalde erytrocytenconcentraten is dat 28 dagen.
Bestraalde erytrocyten
Door het bestralen van bloedproducten kan schade, ook aan niet-delende cellen, worden toegebracht. Het gevolg hiervan is dat met name de bewaartermijn van erytrocyten wordt bekort tot 28 dagen bij 2-6ºC indien het bloedproduct voor bestralen niet ouder was dan 14 dagen. T.b.v. pediatrisch gebruik (pedizakje) bij neonaten of kinderen met massale transfusie geldt na bestralen een houdbaarheid van 24 uur bij 2-6ºC. Bij pedizakjes is de ouderdom van het te bestralen product maximaal 5 dagen.
Gewassen erytrocyten
Aangezien dit product in SAGM (Saline Adenine Glucose Mannitol) wordt bewaard, is een bewaartermijn van 5 dagen bij 2-6ºC van toepassing.
Trombocyten (al of niet bestraald)
Dit product moet zo snel mogelijk na ontvangst worden toegediend, doch uiterlijk binnen 6 uur. Tijdens deze periode dient het produkt bij een temperatuur van 20-24ºC bewaard te worden. Indien het langer bewaard wordt dan moet aan speciale – in overleg met de bloedbank bepaalde – condities worden voldaan. Als deze voorzieningen beschikbaar zijn, kan de op het product aangegeven verloopdatum/tijdstip worden aangehouden.
Sinds 2018 wordt PAS-E als bewaarvloeistof gebruikt. PAS-E bestaat naast een buffervloeistof met extra fosfaat ook uit plasma en wel in de verhouding 65:35 (PAS-E:plasma)
Sinds 2019 worden ook alle trombocyten, incl. aferese-trombocyten, in PAS-E bewaard.
Plasma
Momenteel zijn er twee plasma-producten in omloop.
Sinds 2018 is Omniplasma het voorkeursproduct. Het betreft een gepoold product van >600 donoren, waardoor de eenheid meer gestandaardiseerd is en meerdere prion- en pathogeen-reductie stappen heeft ondergaan. Het is beschikbaar in eenheden van 200 mL.
De fresh-frozen plasma’s (FFP’s) zijn alleen nog beschikbaar voor neonaten. Het is beschikbaar in eenheden van 150 en 300 mL.
De werkzame bestanddelen zijn binnen 2 jaar nog voldoende werkzaam als het product bij een bewaartemperatuur van lager dan -25ºC wordt bewaard. De bloedproducten zoals die door de bloedbank worden geleverd, zijn bij lager dan -25ºC bewaard en op basis hiervan is de verloopdatum bepaald. Het ontdooien van plasma kan in circa 30 minuten in een waterbad (maximum temperatuur 37ºC) gebeuren, gewikkeld in een niet gesloten omzak, of sneller en hygiënischer in een speciale magnetronoven of plasmatherm.
Het ontdooide plasma kan tot maximaal 5 dagen bewaard worden op het transfusielaboratorium. Het dient zo spoedig mogelijk na ontvangst maar zeker binnen 6 uur toegediend te worden.